İkinci Meşrutiyet devrinin (1908-1923) önde gelen fikir adamlarından ve eserleriyle Türk devriminin esin kaynağı olan Ziya Gökalp, 25 Ekim 1924 günü İstanbul’da hayata gözlerini yumdu. 23 Mart 1876’da Diyarbakır’da dünyaya gelen Ziya Gökalp, 10 yaşındayken Askeri Rüştiye mektebine girdi. Gençlik döneminde, kolera salgını nedeniyle Diyarbakır’a gelen, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularından Doktor Abdullah Cevdet’le tanıştı. Bu tanışma, onun Meşrutiyetçilik ve Türk milliyetçiliği fikirlerine yönelmesinde etkili oldu. Ziya Gökalp, 1894 yılında kimilerine göre sosyal nedenler, kimilerine göre de ülkedeki ortamın yarattığı umutsuzluk nedeniyle tabancayla intihar girişiminde bulundu. Kendisine ilk müdahaleyi yine Abdullah Cevdet yaptı. Doktorlar kurşunu çıkaramadıklarından Ziya Gökalp ölünceye kadar beyninde bir kurşunla yaşadı ve bu durum birçok sağlık sorunlarına yol açtı. 1898 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti’yle olan ilişkisi nedeniyle tutuklanan Ziya Gökalp, ertesi yıl serbest bırakıldı. Meşrutiyet’in ilanından sonra cemiyetin Diyarbakır şubesini kurdu. Özellikle 1911 yılından itibaren yazıları ve eserleriyle Meşrutiyet rejiminin önde gelen fikir adamları arasında yer aldı. Fikirleri giderek Türkçülüğe doğru evrilen Ziya Gökalp, 1918 yılında yayımladığı Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak adlı eserinde, Türk milliyetçiliği ile Batı medeniyetçiliği arasında bir sentez oluşturdu. Gökalp, 1923-24 yıllarında Fransız sosyolog Émile Durkheim’dan esinlenerek “dayanışmacılık” teorisini geliştirdi. Bu teori, sonraki yıllarda Atatürk’ün “halkçılık” prensibinin de temellerinden birini oluşturacaktı. Ziya Gökalp, 48 yaşında hayatını kaybettiğinde Büyük Millet Meclisi’nde Diyarbakır milletvekili olarak görev yapıyordu.