Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk nüfus sayımı

28/10/1927

Yeni Türkiye, 1912’de Balkan Harbi ile başlayıp, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı ile devam eden, on yıllık kesintisiz bir çatışma döneminin ardından kurulmuştu. Bu dönemdeki olağanüstü koşulların nüfus üzerinde yarattığı tahribat bilinmiyordu. Ayrıca savaşlar sırasında büyük göçler yaşanmış ve mübadele nedeniyle kitlesel nüfus hareketleri meydana gelmişti. Tüm bunlar, detaylı bir nüfus sayımını devlet açısından zorunlu hale getiriyordu. İlki 1927 yılında yapılması planlanan nüfus sayımının hazırlıklarına 1926 yılında başlandı. Sayım işleri, 1926 yılında Başbakanlık’a bağlı olarak kurulan İstatistik Umum Müdürlüğü tarafından yürütülecekti. İleride yapılacak sosyal ve ekonomik atılımlara temel olmak üzere, nüfus sayımının yanı sıra ülke genelinde sanayi ve tarım sayımları da gerçekleştirilecekti. 1927 sonbaharında büyük zorluklarla yürütülen sayım sonuçlarına göre Türkiye’nin nüfusu 13 milyon 648 bin olarak belirlenmişti. Bu sayı, mevcut sınırlar içindeki nüfusun 1914-1927 yılları arasında yüzde 20 azaldığını ortaya koyuyordu. Üstelik savaşlar nedeniyle toplumun demografik yapısında da ciddi bozulmalar olmuştu. Sanayileşme son derece düşük olduğundan, toplumun yüzde 76’sı köylerde çiftçilikle hayatını sürdürüyordu. En büyük kent olan İstanbul’un nüfusu ise 690 bindi.