10 Nisan 1931 tarihinde Türk Ocakları’nın kapanmasının ardından, bu kuruma bağlı çalışan Türk Tarih Heyeti, Mustafa Kemal’in talimatıyla bağımsız bir örgütlenmeye gitti. Böylece 12 Nisan 1931 tarihinde, daha sonra Türk Tarih Kurum adını alacak olan Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti kuruldu. Cumhuriyetin ilanından sonra Türk tarihinin yeniden ele alındığı bir süreç başlamış, yeni Türkiye’nin benimsediği siyasi ve kültürel kimliği güçlendirmeyi amaçlayan bir tarih anlayışının oluşturulması hedeflenmişti. Bu dönemde bizzat Mustafa Kemal Paşa’nın öncülüğünde yürütülen tarih çalışmalarının daha kurumsal bir çatı altında yürütülmesi amacıyla, önce 1930 yılında Türk Ocakları bünyesinde Türk Tarihi Tetkik Heyeti, ardından da Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti kuruldu. Cemiyetin çalışmalarıyla yakından ilgilenen Mustafa Kemal, Türk tarihine ve bu tarihin gençlere öğretilmesine verdiği önemi şöyle ifade ediyordu: Büyük devlet kuran atalarımız, büyük ve kapsamlı uygarlıklara sahip olmuştur. Bunu aramak, incelemek, Türklüğe, dünyaya bildirmek bizler için bir borçtur. Türk çocuğu atalarını tanıdıkça, daha büyük işler yapmak için kendisinde güç bulacaktır. Türk Tarih Kurumu, Atatürk’ün hayatta olduğu dönemde birçok önemli çalışma gerçekleştirdi. Okullarda okutulacak ders ve tarih kitapları kurumca hazırlandı. Ocak 1937 tarihinde yayına başlayan Belleten adlı dergi de, içerdiği dil ve tarih konulu makalelerle tarih araştırmalarına önemli katkı sağladı. Atatürk, ölümünden sonra kurumun çalışmalarını mali bir özerklik içinde devam ettirebilmesini sağlamak amacıyla, İş Bankası’ndaki hisselerinin yarısının Türk Tarih Kurumu’na devredilmesini vasiyet etti.