Mustafa Kemal Paşa, Sultan Vahdettin’le görüştü

12/05/1919

Mustafa Kemal Paşa, Sumsun’a hareket etmeden önce İstanbul’da aralarında Sultan Vahdettin’in de bulunduğu birçok kişiyle görüştü. Mustafa Kemal, padişahla 12 Mayıs 1919 günü Yıldız Sarayı’nda yaptığı görüşmenin ilginç detaylarını anılarında şöyle anlatır: Yıldız Sarayı’nın ufak bir salonunda Vahdettin’le adeta diz dize denecek kadar yakın oturduk... Salonun Boğaziçi’ne doğru açılan penceresinden gördüğümüz manzara şu: Birbirine paralel hatlar üzerinde düşman zırhlıları... Bordalarındaki toplar, sanki Yıldız Sarayı’na doğrultulmuş!.. Vahdettin, hiç unutamayacağım şu sözlerle konuşmaya başladı: “Paşa, paşa!.. Şimdiye dek devlete çok hizmet ettin. Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir. Tarihe geçmiştir. Bunları unutun. Asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden dana önemli olabilir. Paşa, paşa... Devleti kurtarabilirsin!..” Bu sözler, Mustafa Kemal’i şaşkınlık içinde bırakmıştı. Vahdettin, gerçekten yaptıklarından pişman mı olmuştu? Aldatıldığını mı anlamıştı? Çok sonraları, kimilerince Vahdettin’in Mustafa Kemal’i desteklediği şeklinde yorumlanan bu konuşmadaki gizli anlamı çözecek olan, yine Mustafa Kemal’in kendisiydi: Kafamdaki bilmeceyi çözmeye çalışıyordum. Çok iyi anladığım, bütün duyu ve fikirlerini, eğilimlerini, düzmeceliklerini tanıdığım adamdan, nasıl yüksek ve soylu bir davranış bekleyebilirdim? Memleketi kurtarmak gerektir; istersem bunu yapabilirmişim! Nasıl? Hemen kavradım: Vahdettin demek istiyordu ki, hiçbir gücümüz yoktur. Tek dayanağımız, İstanbul’a egemen olanların politikasına uymaktır. Eğer onları memnun edebilirsem, memleketi ve halkı bu politikanın doğru olduğuna inandırabilirsem ve bu politikaya karşı gelen Türkleri tepelersem, Vahdettin’in isteklerini yerine getirmiş olacaktım.