Mustafa Kemal Nutuk’u okuyor

15/10/1927

Cumhuriyet Halk Fırkası’nın, parti tüzel kişiliği kazandıktan sonraki ilk büyük kongresi 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Ancak Sivas Kongresi bir numaralı kongre kabul edildiğinden, Ekim 1927 Kongresi “İkinci Kongre” olarak isimlendirilir. Bu kongrenin öne çıkan özelliklerinden biri, yeni bir tüzüğün benimsenmesiydi. Tüzüğün birinci maddesinde partinin “cumhuriyetçi, halkçı, milliyetçi siyasi bir cemiyet” olduğu belirtiliyor, altıncı maddesinde ise “Cumhuriyet Halk Fırkası’nın umumi reisi fırkanın kurucusu olan Gazi Mustafa Kemal Hazretleridir,” hükmü yer alıyordu. Kongrede aynı zamanda, 1931 yılında kabul edilecek olan ilk parti programının temelini oluşturan bir program beyannamesi de benimsenmişti. Bu kongrenin belki de en önemli özelliği ise, Mustafa Kemal’in ünlü Nutuk’u okumasıydı. Gazi, üzerinde uzun zaman çalıştığı Nutuk’u okumayı, günde ortalama 6 saatin üzerinde kürsüde kalmak suretiyle, toplam 36,5 saatte tamamladı. Nutuk, daha sonra kitap olarak da basıldı. Bu kapsamlı eseri hazırlamaktaki amacını “Devrimimizin incelenmesinde tarihe kolaylık sağlamak” şeklinde açıklayan Mustafa Kemal, Nutuk’ta Samsun’a çıktığı günden başlayarak Kurtuluş Savaşı’nın kapsamlı bir muhasebesini yapıyor, aynı zamanda bu dönemde yaşanan ve bir kısmı gizli kalmış pek çok olayı, belgeleriyle birlikte, ayrıntılı olarak ortaya koyuyordu. Bu anlamıyla Nutuk, hem Atatürk’ün görüşlerini ayrıntılı olarak ortaya koyan, hem de Milli Mücadele dönemi ve Cumhuriyet tarihinin ilk yıllarına ilişkin bilgileri barındıran önemli bir kaynak konumundadır.