Macar besteci Béla Bartók, Türkiye’de

08/11/1936

Macar besteci ve halk müziği araştırmacısı Béla Bartók, Atatürk’ün isteği üzerine Ankara Halkevi’nin davetlisi olarak Türk halk müziklerinin kökenlerini araştırmak üzere 7 Kasım 1936’da Türkiye’ye geldi. Bartók, Ankara Halkevi’nde bir konferans verdikten sonra Kayseri ve Çorum’a, oradan da Adana, Mersin ve Osmaniye’ye geçti. Bu sırada ses kayıtları yaparak türküleri inceleyen Béla Bartók’a, bu gezisinde Ahmed Adnan Saygun eşlik etti. Bartók, Türkiye’de yaşadığı deneyimi, anılarında şöyle anlatır: Aşağı yukarı iki yıl kadar önce Türk resmi çevreleri Paul Hindemith’in yardımı ve yönlendirmesiyle Avrupa çizgisinde bir musiki eğitimi örgütlemeye başladılar. Ama Türk ulusal musikisinin, Türk halk musikisi temeli üzerinde nasıl geliştirilmesi gerektiğini anlatacak bir danışmanları yoktu... Halkevi’nin Ankara şubesince benim davet edilmeme karar verilmiş... Söylemek bile gereksiz, bu daveti büyük bir zevkle kabul ettim, çünkü gerçek Türk halk musikisi (Türk köy musikisi) üstüne o sırada hiçbir şey bilmiyordum... Asya kökenli olan Macar halk musikisi ile Türk halk musikisi arasında herhangi bir bağ olup olmadığını da çok merak ediyordum. Besteci Ahmet Adnan Bey, Halkevi tarafından bana eşlik etmek üzere görevlendirilmişti... Ondan başka, Ankara Konservatuvarı’nda bestecilik öğretmenleri olan Necil Kâzım Bey ile Ulvi Cemal Bey de, yerel ezgilerin yerinde nasıl derlendiğini görmeleri için Maarif Vekâleti’nin isteği üzerine bizimle geldiler... Bizimle o kadar ilgilendiler, bize o kadar yakınlık gösterdiler ki, o geziyi hatırladıkça gerçekten duygulanırım.