I. Dünya Savaşı’nın ardından İtilaf Devletleri’nin Türkiye topraklarına yönelik işgal planını uygulamaya koyması ve özellikle Yunan ordusunun İzmir’e çıkmasından sonra, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde Kuvayı Milliye olarak adlandırılan Türk milis birlikleri silahlı direnişe başladılar. Düzenli ordu kuruluncaya kadar işgalcilere karşı koymakta ve otorite boşluğunu fırsat bilen eli silahlı çetelere karşı halkı korumakta önemli bir rol oynayan bu grupların en önemlisi, Çerkes Ethem’in altında toplanmış olan “Kuvva-i Seyyare” adlı milis kuvvetleriydi. Diğer taraftan, Yahya Kaptan gibi, doğrudan Ankara’ya bağlı yerel grup liderleri de vardı. Yahya Kaptan, Sivas Kongresi’nden sonra, 4 Ekim 1919’de Mustafa Kemal Paşa’ya bağlılığını bildirmiş ve Gebze civarında Kuvayı Milliye’ye komuta etmeye başlamıştı. Ne var ki Milli Mücadele karşıtı çetelerle mücadele eden Yahya Kaptan, kısa süre içinde İstanbul hükümetinin dikkatini çekti. Ocak ayı başlarında Gebze yakınlarındaki Tavşancıl köyünde kendisini yakalamak amacıyla bir askeri harekât başlatıldı ve 8/9 Ocak 1920 gecesi, bir iddiaya göre teslim olduktan sonra arkadan ateş edilerek öldürüldü. Atatürk’ün Nutuk’ta özel bir bölüm ayırdığı Yahya Kaptan, ölümünden sonra Milli Mücadele’nin sembol isimlerinden biri haline geldi. Kurtuluş Savaşı kazanıldıktan sonra Yahya Kaptan’ın ailesine, 19 Ekim 1922 tarihli TBMM kararıyla vatan hizmetleri tertibinden maaş bağlandı.