Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, Cumhuriyetin kuruluşunun ikinci yıldönümü yaklaşırken çıktığı yurt gezisi kapsamında İzmir’e de uğradı. Gazi, İzmir’de çeşitli vesilelerle yaptığı konuşmalarda İzmirlilere Cumhuriyet rejiminin faziletlerini anlattı. Mustafa Kemal, 14 Ekim 1925 günü İzmir Belediyesi tarafından onuruna verilen ziyafette şunları söylüyordu: Arkadaşlar, geçmişte, en büyük felaketleri hazırlayan o geçmişte, çok uzak geçmişlerde bile Türk milletini benliğinden uzaklaştıran bir teşkilat vardı ki, ona devlet ve hükümet teşkilatı derlerdi. Millet, hükümet teşkilatının açıkça esiri idi. Halbuki Türk, esaret kabul etmeyen bir millettir. Türk milleti esir olmamıştır... Bugünkü hükümetimiz, devlet teşkilatımız doğrudan doğruya milletin kendi kendine, kendiliğinden yaptığı bir devlet teşkilatı ve hükümettir ki, onun ismi Cumhuriyettir. Artık hükümet ile millet arasında geçmişteki ayrılık kalmamıştır. Hükümet millettir ve millet hükümettir. Artık hükümet ve hükümet mensupları, kendilerinin milletten ayrı olmadıklarını ve milletin efendi olduğunu tamamen anlamışlardır. Mustafa Kemal Paşa, aynı gün, İzmir Kız Öğretmen Okulu’nda da öğrencilere Cumhuriyetin anlamını, “Cumhuriyet nedir ve sultanlıktan farkı nedir?” sorusundan yola çıkarak açıkladı: Cumhuriyet, ahlak faziletine dayanan bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir. Sultanlık korku ve tehdide dayanan bir idaredir. Korkuya, tehdide dayandığı için de korkak, alçak, sefil, rezil insanlar yetiştirir. Aradaki fark bundan ibarettir.