İtilaf Devletleri Mustafa Kemal’in tutuklanmasını istedi

10/03/1920

İtilaf Devletleri tarafından Anadolu’yu paylaşma senaryosunun uygulamaya konulması üzerine Samsun’a geçen Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’da bir Milli Mücadele başlatmak için derhal girişimlere başlamış ve bu durum İstanbul hükümetini rahatsız etmişti. İstanbul’a dönmesi için kendisine birçok kez çağrı yapılmasına rağmen Mustafa Kemal’in bu çağrıları dikkate almaması üzerine, İtilaf Kuvvetleri’nin de baskısıyla, 8 Temmuz 1919’da Mustafa Kemal’in askerlik görevine son verilmiş, o da bu harekete askerlikten istifa ederek yanıt vermişti. Bundan bir süre sonra Erzurum Kongresi’nin toplanması, İstanbul hükümeti için bardağı taşıran son damla oldu. Bu kongreyi “yasa dışı” olarak addeden İstanbul Hükümeti, 29 Temmuz 1919 tarihinde Mustafa Kemal Paşa, Rauf Bey (Orbay) ve Milli Mücadele’nin diğer önderlerinin tutuklanmasına karar verdi. Ardından İstanbul’daki İtilaf Devletleri temsilcileri de, 10 Mart 1920 tarihinde toplanarak, İstanbul Hükümeti’nden Kuvayı Milliye liderlerinin tutuklanmasını istedi. Bu talep, Anadolu’da yükselen milli uyanışın işgalciler arasında kaygı yarattığını açıkça gösteriyordu. İtilaf Devletleri, bu hareketi boğmak için yerel işbirlikçileri devreye sokmaktan Yunan ordusunu harekete geçirmeye kadar pek çok adım atmışlardı. Mustafa Kemal’i tutuklama kararı da bu doğrultudaki girişimlerden biriydi. Birçok tarihçiye göre bu kararı uygulamanın fiilen olanaksız olduğunu bilen İtilaf Devletleri’nin asıl amacı, hükümetin “tehlikeli unsurları” önlemedeki yetersizliğini öne sürerek İstanbul’u işgal etmek için bir gerekçe yaratmaktı. Nitekim 6 gün sonra İtilaf Kuvvetleri kente asker çıkarmaya başladı.