Hatay Türkiye’ye katıldı

29/06/1939

Hatay Sancağı 27 Ocak 1937 tarihinde Miletler Cemiyeti kararıyla, Türkiye ve Fransa’nın garantörlüğünde bir “Ayrı Varlık” (Entité distincte) olarak kabul edildi. Buna göre Hatay Sancağı içişlerinde bağımsız, dışişlerinde ise Suriye’ye bağlı olacaktı. Sancağın iç güvenliğini sağlayacak sayıda jandarma ve polisi olacak, buna mukabil bir ordusu bulunmayacaktı. Sancağın yasama organı olarak, 40 kişiden oluşan bir meclis teşkil edilecekti. Fransızlar, 29 Haziran 1938’de Sancak’tan ayrıldılar. 5 Temmuz’da ise Albay Şükrü Kanatlı komutasındaki Türk birlikleri Hatay’a girdiler. Yapılan seçimlerin ardından 40 kişilik Hatay Meclisi oluşturuldu ve yeni devletin adı Hatay Cumhuriyeti olarak benimsendi (daha sonra Hatay Devleti olarak değiştirilmiştir). Tayfur Sökmen Devlet Başkanlığına, Abdülgani Türkmen Meclis Başkanlığına seçildi; Abdurrahman Melek ise hükümeti kurmakla görevlendirildi. Bu tarihten sonra Türkiye ile bir entegrasyon süreci başladı. Postanelerde Türkiye’den gönderilen pullar kullanılıyor, maaşlar Türk lirası ile ödeniyordu. Bir süre sonra Türkiye ile Hatay arasındaki ticaret de tamamen serbest bırakıldı. Adım adım Türkiye’ye bağlanmaya doğru giden Hatay Devleti, 29 Haziran 1939’da Meclis’in aldığı kararla Türkiye’ye katıldı. II. Dünya Savaşı’nın yaklaşması nedeniyle Türkiye ile arasını bozmak istemeyen Fransa ise bu duruma müdahale etmedi. Başından beri kararlı bir siyaset izlenerek, Hatay’ın tamamen barışçıl bir süreç sonunda Türkiye’ye katılması, Atatürk diplomasisinin bir başarısıydı. Ne var ki Hatay’ı “şahsi davası” olarak gören Atatürk’ün ömrü, bu birleşmeyi görmeye yetmemişti.