“Hamidiye Kahramanı” Rauf Orbay öldü

16/07/1964

Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atılmasında yeri olan devlet adamlarından Hüseyin Rauf Orbay, 1881 yılında İstanbul’da doğdu. Heybeliada Bahriye Okulu’nda okuduktan sonra 1899’da teğmen rütbesiyle Osmanlı donanmasına katıldı. Balkan Savaşı sırasında Hamidiye Kruvazörü komutanı olarak Karadeniz ve Akdeniz’de gerçekleştirdiği baskınlar nedeniyle “Hamidiye Kahramanı” olarak tanındı. Savaşın sonunda bahriye nazırlığı yaptı. Bu sırada baş murahhas olarak Mondros Mütarekesi’ni imzaladı. 1919’da askerlikten ayrılarak Mustafa Kemal’in yanında yer aldı. Amasya Genelgesi’ni imzaladı, Erzurum ve Sivas Kongrelerine katıldı. Heyet-i Temsiliye’yi temsilen Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’na katılmak üzere İstanbul’a gitti ve Meclis’te Felah-ı Vatan grubunun kurulmasına öncülük etti. Fakat İngilizler tarafından tutuklanarak Malta’ya sürüldü. 1921’de serbest kaldıktan sonra Ankara’ya gelerek TBMM’ye katıldı. Bir süre bayındırlık bakanlığı, başbakanlık ve TBMM başkan yardımcılığı yaptı. Cumhuriyetin ilanından sonra, muhalif Terakkiperver Cumhuriyet Partisi’nin kurucuları arasında yer aldı. Ancak Şeyh Said İsyanı nedeniyle partisi kapatılınca bağımsız kaldı ve tedavi amacıyla Avusturya’ya gitti. 1926’da İzmir Suikastıyla ilgili görülerek gıyabında 10 yıl kelebentliğe mahkûm edildiyse de hakkındaki suçlamaları asla kabul etmedi. 1933 yılındaki af kanunundan yararlanmayı da “suçlu olmadığı” gerekçesiyle reddetti. 1935 yılında ailesinin ısrarıyla Türkiye’ye döndü ve yeniden politikaya atılarak 1939 yılında TBMM’ye girdi. Son olarak 1942-44 yılları arasında Londra büyükelçiliği yapan Rauf Orbay, 1964’te İstanbul’da vefat edene kadar üniversitelerde ders ve konferanslar verdi.