Atatürk, Türkiye’nin ilk basma fabrikasını açtı

09/10/1937

Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası, genç Cumhuriyetin Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın ilk önemli eseri ve devlet eliyle kurulan ilk basma fabrikasıydı. Türk-Sovyet ortak yapımı olan fabrikanın makine ve teçhizatının çoğu Sovyetler Birliği’nden narenciye karşılığında alınmıştı. Temelleri 25 Ağustos 1935’te atılan fabrikanın kuruluş aşamasında, yetişmiş eleman açığını kapatmak için 120 Sovyet montör ve mühendisi istihdam edildi. Fabrika 18 ayda tamamlanarak 9 Ekim 1937’de Atatürk tarafından açıldı. Fabrika, yılda 20 milyon metre basma imal edecekti. O dönemde Türkiye nüfusunun 16 milyon ve kişi başına yıllık pamuklu kumaş tüketiminin 4 metre civarında olduğu göz önüne alınırsa, Nazilli Basma Fabrikası tek başına ihtiyacın üçte birini karşılayabilecekti. Tesisin bir başka özelliği de, Atatürk’ün kafasındaki “Sosyal Fabrika Projesi”nin ilk örneği olmasıydı. Gerçekten de Nazilli Basma Fabrikası sadece üretim yapılan bir mekân değil, aynı zamanda Ar-Ge çalışmalarının yapıldığı bir laboratuvar, eğitim veren bir okul, her türlü sanat ve spor imkânlarına sahip bir kültür kompleksi, yani kısaca bir “yaşam alanı” olarak tasarlanmıştı. Atatürk, işçilere yüksek standartlarda yaşam koşulları sunan bu “sosyal fabrikalar”dan Anadolu’nun her yanına yapmayı planlıyordu. Fakat hayata erken veda etmesi nedeniyle bu projesini hayata geçiremedi.