Albert Einstein’dan Türk hükümetine mektup

17/09/1933

Ünlü bilimadamı Albert Einstein, II. Dünya Savaşı öncesinde Almanya’da işten uzaklaştırılan ve zor şartlar altında bulunan bilimadamlarının çalışmalarına Türkiye’de devam etmelerine izin verilmesi hususunda 17 Eylül 1933 tarihinde başbakana bir mektup gönderdi. Mektubun gönderilmesine aracılık eden kişi, Musevi cemaatinden Sami M. Günzberg adlı İstanbullu bir dişçiydi. Einstein’ın yazdığı mektup şu şekildeydi: Efendimiz hazretleri, Dünya OSE Musevi Sıhhiye Cemiyeti’nin fahri başkanı sıfatıyla Almanya’dan çıkmış olan 40 profesör ve doktorun bilimsel ve tıbbi faaliyetlerini Türkiye’de devam ettirmelerine müsaade buyurulması için zatıâlinize müracaat ve rica ediyorum. Arz ettiğim doktorlar halen orada geçerli olan kanunlardan dolayı bundan böyle Almanya’da çalışamayacaklardır. Bu kişilerin büyük bölümü geniş tecrübe ve malumat sahibi ve ilmi meziyetlere sahip bulundukları göz önünde bulundurularak, yeni bir memlekete yerleştikleri takdirde büyük faydalar temin edebileceklerdir. Cemiyetimize müracaat eden birçokları arasından 40 kadar tecrübeli uzman ve yüksek bilimadamları seçilmiş ve bu başvurumuzla bunların memleketinizde yerleşerek mesleklerini icra etmelerine müsaade buyurulması için müracaatta bulunulmuştur. Bu bilimadamları hükümetinizin emirlerine bağlı olarak, herhangi bir müessesenizde hiçbir ücret talep etmeksizin bir sene müddetle çalışmak arzusundadırlar. Bendeniz bu müracaatı aktarmak suretiyle bu talep ve başvuruyu hükümetinize takdim etmekle yalnız insani bir iş gördüğümü değil, aynı zamanda memleketinize de bir menfaat temin etmiş olacağımı ümit eylediğimi arz ve ifade ederim. Bu vesileyle hürmetlerimi takdim eylerim, efendim hazretleri.